Kto może liczyć na dodatkowy czas na egzaminie?
Możliwość wydłużenia czasu pisania egzaminu nie jest dostępna dla wszystkich. Przysługuje ona uczniom w określonych sytuacjach. Dotyczy to zarówno matury, jak i egzaminu ósmoklasisty. Przepisy prawa oświatowego precyzują te przypadki. Dostosowanie warunków zdawania egzaminów reguluje artykuł 44zzr ustęp 4 Ustawy o systemie oświaty.
Wydłużony czas to jedno z dostosowań dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE). Mogą z niego skorzystać również osoby z przewlekłymi problemami zdrowotnymi. Szkoły mają obowiązek zapewnić takie ułatwienia. Warunkiem jest przedstawienie odpowiedniej dokumentacji.
Oto grupy uczniów, które najczęściej mogą ubiegać się o dodatkowy czas:
- Uczniowie z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego: Dotyczy to osób z różnymi niepełnosprawnościami. Na przykład uczniowie z autyzmem potrzebują więcej czasu na przetwarzanie informacji. Osoby niesłyszące mogą wolniej przyswajać treści pisemne. Uczniowie słabowidzący i niewidomi potrzebują więcej czasu na analizę zadań. Osoby z niepełnosprawnością ruchową mogą pisać wolniej.
- Uczniowie z chorobami przewlekłymi: Schorzenia takie jak cukrzyca czy astma mogą wpływać na koncentrację. Zaświadczenie lekarskie potwierdza stan zdrowia ucznia.
- Uczniowie ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się: Opinia z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej jest kluczowa. Dotyczy to dysleksji, dysortografii czy dysgrafii, szczególnie na egzaminie ósmoklasisty.
- Uczniowie z zaburzeniami komunikacji językowej: Osoby z afazją mogą mieć trudności z rozumieniem pytań lub formułowaniem odpowiedzi.
- Uczniowie w sytuacjach kryzysowych lub traumatycznych: Trudne doświadczenia życiowe mogą negatywnie wpłynąć na zdolność skupienia.
- Uczniowie z trudnościami adaptacyjnymi: Dotyczy to na przykład osób powracających z zagranicy. Mogą mieć problemy z adaptacją do polskiego systemu edukacji.
- Cudzoziemcy: Jeśli znajomość języka polskiego utrudnia zrozumienie zadań, uczeń może otrzymać dodatkowy czas. Wymagana jest pozytywna opinia rady pedagogicznej.
- Uczniowie z niedostosowaniem społecznym: Problemy społeczne mogą zwiększać stres i obniżać koncentrację podczas egzaminu.
Dostosowanie warunków egzaminu jest bardzo ważne. Pozwala uczniom z ograniczeniami pokazać swoją wiedzę i umiejętności. Centralna Komisja Egzaminacyjna (CKE) co roku publikuje szczegółowe komunikaty. Znajdziesz tam informacje o dostępnych dostosowaniach.
Jakie dokumenty są potrzebne do uzyskania wydłużonego czasu?
Aby uczeń mógł skorzystać z wydłużonego czasu, potrzebne są odpowiednie dokumenty. Potwierdzają one podstawę do przyznania dostosowania. Szkoła musi otrzymać jeden z poniższych dokumentów:
- Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego: Wydawane przez zespół orzekający działający w poradni psychologiczno-pedagogicznej. Dotyczy uczniów z niepełnosprawnościami.
- Orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania: Również wydawane przez poradnię.
- Opinia poradni psychologiczno-pedagogicznej (PPP): Dotyczy głównie uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się (np. dysleksja).
- Zaświadczenie lekarskie: Potwierdza chorobę przewlekłą lub czasową niesprawność ucznia. Wskazuje, jak stan zdrowia może wpływać na przebieg egzaminu. Co ważne, przepisy nie wymagają, aby było to zaświadczenie od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Może je wystawić lekarz specjalista prowadzący leczenie ucznia.
- Pozytywna opinia rady pedagogicznej: W niektórych przypadkach, np. dla cudzoziemców lub uczniów w trudnej sytuacji życiowej, wystarcza opinia rady pedagogicznej.
Dokumenty te stanowią formalną podstawę do przyznania dodatkowego czasu. Szkoła na ich podstawie podejmuje decyzję o dostosowaniu warunków egzaminu. Warto pamiętać, że dostępne są wzory niektórych dokumentów, np. zaświadczeń. Można je znaleźć w formatach PDF lub Word (DOC). Ułatwia to przygotowanie odpowiedniego pisma.
Procedura ubiegania się o wydłużony czas
Proces uzyskania dodatkowego czasu na egzaminie wymaga kilku kroków. Ważne jest przestrzeganie terminów. Oto jak wygląda typowa procedura:
- Zebranie dokumentacji: Rodzice lub prawni opiekunowie (lub pełnoletni uczeń) muszą uzyskać odpowiedni dokument. Może to być orzeczenie, opinia PPP lub zaświadczenie lekarskie.
- Złożenie dokumentów w szkole: Dokumenty należy dostarczyć dyrektorowi szkoły. Istnieją konkretne terminy. Dla egzaminu ósmoklasisty jest to zazwyczaj 15 października roku szkolnego, w którym odbywa się egzamin. W przypadku matury, dokumenty składa się wraz ze wstępną deklaracją maturalną do 30 września. Ostateczną deklarację potwierdzającą chęć zdawania matury składa się do 7 lutego.
- Informacja od dyrektora: Dyrektor szkoły informuje rodziców i uczniów o możliwych dostosowaniach już we wrześniu. Następnie, na podstawie złożonych dokumentów i opinii rady pedagogicznej, dyrektor pisemnie informuje ucznia (lub jego rodziców) o przyznanych dostosowaniach. Zwykle dzieje się to do końca lutego.
- Rola rady pedagogicznej: Rada pedagogiczna odgrywa ważną rolę. Opiniuje ona zasadność przyznania dostosowań, zwłaszcza w przypadkach niepopartych orzeczeniem lub opinią PPP (np. sytuacje losowe, trudności adaptacyjne).
Pamiętaj, że w sytuacjach losowych lub zdrowotnych, które zaistniały po terminie, istnieje możliwość złożenia dokumentów później. Należy to jednak niezwłocznie zgłosić dyrektorowi szkoły.
Mam dla Ciebie bardzo ważną informację. Zobacz, czy również możesz skorzystać z dodatkowego czasu! – Paulina od Matematyki
Ile dodatkowego czasu można uzyskać?
Ilość dodatkowego czasu zależy od rodzaju egzaminu i przedmiotu. Centralna Komisja Egzaminacyjna określa te wartości w swoich komunikatach. Wydłużenie może wynieść nawet kilkadziesiąt minut. To znacząca pomoc dla uczniów potrzebujących więcej czasu.
Oto przykładowe wartości dla egzaminu ósmoklasisty:
| Przedmiot | Standardowy czas (minuty) | Wydłużony czas (minuty) |
|---|---|---|
| Język polski | 120 | 180 (wydłużenie o 60 minut) |
| Matematyka | 100 | 150 (wydłużenie o 50 minut) |
| Język obcy nowożytny | 90 | 135 (wydłużenie o 45 minut) |
W przypadku egzaminu maturalnego, zasady są nieco inne. Generalnie, czas pisania każdego arkusza może być wydłużony o 30 minut dla uprawnionych uczniów. Istnieją też specyficzne dostosowania. Na przykład, na egzaminie z informatyki wydłużenie może wynosić dodatkowe 30 minut. Na egzaminach z języka polskiego i języka obcego (część z wykorzystaniem nagrań) wydłużenie wynosi 15 minut.
Warto zauważyć, że niedawne zmiany w przepisach (Rozporządzenie Ministra Edukacji z 29 stycznia 2025 r.) ogólnie wydłużyły czas trwania egzaminu ósmoklasisty o około 25% dla wszystkich zdających. Nowe standardowe czasy to: język polski - 150 minut, matematyka - 125 minut, język obcy - 110 minut. Wydłużenie dla uczniów ze SPE jest naliczane od tych nowych, dłuższych czasów bazowych.
Zaświadczenie lekarskie a wydłużenie czasu
Zaświadczenie lekarskie jest jednym z dokumentów uprawniających do wydłużenia czasu. Jest ono niezbędne dla uczniów z chorobami przewlekłymi. Potrzebne jest także w przypadku czasowych problemów zdrowotnych lub niesprawności. Dokument ten potwierdza stan zdrowia ucznia. Musi wskazywać, jak choroba wpływa na możliwość pisania egzaminu.
Co powinno zawierać takie zaświadczenie? Przede wszystkim diagnozę oraz opis trudności. Lekarz powinien określić, w jaki sposób stan zdrowia może utrudniać koncentrację, tempo pracy czy inne aspekty istotne podczas egzaminu. Ważne jest, aby zaświadczenie było aktualne. Zazwyczaj jest ważne przez jeden rok szkolny. Chyba że stan zdrowia wymaga częstszej weryfikacji.
Jak uzyskać zaświadczenie? Należy udać się do lekarza prowadzącego leczenie. Może to być lekarz specjalista (np. kardiolog, neurolog, psychiatra). Nie musi to być lekarz POZ. Po uzyskaniu zaświadczenia, należy je dostarczyć do szkoły w odpowiednim terminie.
Pamiętaj, aby skonsultować się ze specjalistą. Pomoże on przygotować dokumentację zgodnie z wymaganiami. Omów z lekarzem specyfikę egzaminu. Wyjaśnij, jakie trudności może napotkać uczeń.
Najczęściej zadawane pytania
Czy złożenie wniosku lub dokumentów gwarantuje dodatkowy czas?
Nie zawsze. Ostateczną decyzję podejmuje dyrektor szkoły na podstawie przedstawionej dokumentacji oraz, w niektórych przypadkach, opinii rady pedagogicznej. Dokumenty muszą jednoznacznie wskazywać na potrzebę dostosowania warunków egzaminu.
Czy wydłużony czas wpływa na ocenę lub wynik egzaminu?
Nie. Wydłużenie czasu jest formą dostosowania warunków, a nie ułatwieniem merytorycznym. Ma na celu wyrównanie szans uczniów ze specjalnymi potrzebami. Wynik egzaminu zależy wyłącznie od poprawności udzielonych odpowiedzi.
Czy można wycofać wniosek o wydłużenie czasu?
Tak. Uczeń lub jego rodzice mogą zrezygnować z przyznanego dostosowania. Należy o tym poinformować dyrektora szkoły w formie pisemnej przed egzaminem.
Jakie są możliwości odwołania od decyzji odmownej?
Przepisy oświatowe nie przewidują formalnej procedury odwoławczej od decyzji dyrektora w sprawie dostosowań. Warto jednak rozmawiać z dyrekcją szkoły, przedstawić dodatkowe argumenty lub skonsultować się z kuratorium oświaty.
Czy dodatkowy czas dotyczy tylko części pisemnej egzaminu?
Wydłużenie czasu dotyczy przede wszystkim części pisemnej egzaminów (ósmoklasisty i maturalnego). Szczegółowe informacje na temat dostosowań w częściach ustnych (matura) lub praktycznych znajdują się w komunikatach CKE.
Praktyczne wskazówki dla uczniów i rodziców
Przygotowanie do egzaminu to nie tylko nauka. Warto pamiętać o kilku praktycznych aspektach, zwłaszcza gdy uczeń ubiega się o dostosowania. Oto kilka sugestii:
- Bądź w kontakcie ze szkołą: Regularnie rozmawiaj z wychowawcą, pedagogiem lub psychologiem szkolnym. Pomogą oni w procesie ubiegania się o dostosowania i wyjaśnią procedury.
- Dbaj o terminy: Pilnuj terminów składania dokumentów. Spóźnienie może skomplikować sprawę.
- Korzystaj z dostępnych wzorów: Wiele instytucji udostępnia wzory wniosków czy zaświadczeń online (np. WniosekWzor, strony OKE). Ułatwia to przygotowanie formalności. Wzory są często dostępne w formatach PDF i Word (DOC).
- Przygotuj się strategicznie: Jeśli uzyskasz dodatkowy czas, naucz się nim zarządzać. Rozwiązuj jak najwięcej arkuszy egzaminacyjnych. Ćwicz tempo pracy, aby optymalnie wykorzystać dostępne minuty.
- Zapoznaj się z komunikatami CKE: Centralna Komisja Egzaminacyjna publikuje szczegółowe informacje o zasadach przeprowadzania egzaminów i dostępnych dostosowaniach. Warto je dokładnie przeczytać.
Pamiętaj, że celem wydłużenia czasu jest stworzenie równych szans dla wszystkich zdających. To ważne wsparcie dla uczniów zmagających się z różnymi trudnościami.
Warto zapoznać się szczegółowo z komunikatami CKE dot. egzaminu ósmoklasisty oraz egzaminu maturalnego. – Marzena Jasińska, Trener, coach, doradca rodzinny
