Test na uzależnienie od hazardu: Rozpoznaj problem i znajdź pomoc

Czym jest uzależnienie od hazardu?

Uzależnienie od hazardu jest zaburzeniem psychicznym. Klasyfikuje się je jako uzależnienie behawioralne. Oznacza to kompulsywną potrzebę grania mimo negatywnych konsekwencji. Mechanizm tego uzależnienia wiąże się z układem nagrody w mózgu. Gra hazardowa powoduje wyrzut dopaminy, co daje chwilowe uczucie przyjemności. Z czasem potrzeba coraz silniejszych bodźców, aby osiągnąć ten sam efekt.

Patologiczny hazard nie pojawia się nagle. Jest to choroba postępująca, która rozwija się etapami. W Polsce problem ten dotyka znaczącej liczby osób. Badania wskazują na około 50 tysięcy osób uzależnionych. Dodatkowo około 200 tysięcy osób jest zagrożonych rozwojem uzależnienia. Problem ten uznano oficjalnie za zaburzenie zdrowia psychicznego. Znajduje się w międzynarodowych klasyfikacjach chorób, takich jak DSM i ICD-10. Światowa Organizacja Zdrowia definiuje patologiczny hazard jako osobne zaburzenie psychiczne.

Jak rozpoznać uzależnienie od hazardu? Objawy i etapy

Rozpoznanie uzależnienia od hazardu bywa trudne. Osoby uzależnione często potrafią długo prowadzić pozornie normalne życie. Ukrywają swój problem przed bliskimi. Granica między niewinną rozrywką a nałogiem jest bardzo cienka. Nawet sporadyczny udział w loteriach czy kupowanie zdrapek może przerodzić się w problem. Dzieje się tak, gdy hazard zaczyna przejmować kontrolę nad życiem.

Istnieją jednak sygnały ostrzegawcze. Typowe objawy uzależnienia od hazardu obejmują:

• Silną, trudną do opanowania potrzebę grania.
• Poświęcanie coraz większej ilości czasu i pieniędzy na hazard.
• Rosnącą tolerancję – potrzebę coraz wyższych stawek dla uzyskania emocji.
• Nieudane próby kontrolowania, ograniczenia lub zaprzestania grania.
• Zaniedbywanie obowiązków zawodowych, rodzinnych i społecznych.
• Problemy finansowe, zadłużenie, pożyczanie pieniędzy.
• Ukrywanie skali problemu przed bliskimi, kłamstwa.
• Granie w celu poprawy nastroju, ucieczki od problemów lub "odegrania się".
• Utrata zainteresowania innymi aktywnościami.
• Poczucie winy, wstydu, lęku lub depresji związane z graniem.

Uzależnienie od hazardu rozwija się zazwyczaj w czterech etapach:

1. Faza zwycięstw: Gracz doświadcza początkowych sukcesów. Czuje ekscytację i optymizm. Zaczyna wierzyć w swoje szczęście i umiejętności. Gra staje się coraz częstsza.
2. Faza strat: Wygrane stają się rzadsze, a straty rosną. Gracz zaczyna pożyczać pieniądze. Ukrywa swoje problemy finansowe. Gra, aby się odegrać, co prowadzi do dalszych strat.
3. Faza desperacji: Hazard całkowicie dominuje życie gracza. Pojawiają się poważne długi. Gracz może uciekać się do nielegalnych działań, aby zdobyć pieniądze na grę. Relacje z bliskimi ulegają zniszczeniu.
4. Faza utraty nadziei: Gracz czuje się bezradny i przytłoczony. Mogą pojawić się myśli samobójcze. Często towarzyszą temu inne problemy, jak depresja czy uzależnienie od substancji psychoaktywnych.

Ważne jest, aby pamiętać, że obniżona świadomość ponoszonych strat i wyrządzanych krzywd jest cechą samego uzależnienia.

Test na uzależnienie od hazardu – sprawdź, czy masz problem

Zastanawiasz się, czy Twój stosunek do hazardu jest zdrowy? Dostępne są narzędzia do samodzielnej oceny ryzyka. Jednym z nich jest test opracowany przez Anonimowych Hazardzistów (Gamblers Anonymous). Składa się on z 20 pytań dotyczących zachowań związanych z graniem. Testy takie można znaleźć online na stronach wielu poradni i ośrodków terapii.

Pamiętaj jednak, że wynik testu nie jest diagnozą medyczną. Stanowi jedynie wskazówkę, czy problem może istnieć. Profesjonalną diagnozę może postawić tylko specjalista – psychiatra, psycholog lub terapeuta uzależnień. Test jest narzędziem, które może skłonić do refleksji i poszukania pomocy.

Pamiętaj nie jest to diagnoza, a tylko narzędzie do wskazania problemu.

Poniżej znajduje się przykładowy zestaw pytań, często stosowany w testach przesiewowych. Odpowiedz szczerze "tak" lub "nie":

Interpretacja wyników testu 20 pytań (według Gamblers Anonymous):

• Mniej niż 5 odpowiedzi "tak": Ryzyko uzależnienia jest niskie, ale warto zachować czujność.
• 5-7 odpowiedzi "tak": Hazard zaczyna stawać się problemem. Warto rozważyć konsultację ze specjalistą.
• Powyżej 7 odpowiedzi "tak": Istnieje duże ryzyko uzależnienia od hazardu (patologiczny hazard). Konieczna jest konsultacja u terapeuty uzależnień.

Pozytywna odpowiedź na co najmniej 7 pytań wskazuje na duże ryzyko uzależnienia od hazardu (patologiczny hazard) i jest wskazaniem do konsultacji u terapeuty uzależnień. – za: Anonimowi Hazardziści, Intergrupa Krajowa

Innym narzędziem jest Kanadyjski Indeks Problemowego Hazardu (CPGI). Ocenia on zachowania hazardowe w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Składa się z 9 pytań punktowanych od 0 do 3. Interpretacja punktacji CPGI:

• 0 punktów: Brak problemu.
• 1-2 punkty: Niski poziom ryzyka.
• 3-7 punktów: Umiarkowany poziom ryzyka, problemy mogą już występować.
• 8-27 punktów: Wysoki poziom ryzyka, prawdopodobnie istnieje problem hazardu. Wymagana jest profesjonalna pomoc.

Skutki uzależnienia od hazardu

Uzależnienie od hazardu niesie ze sobą poważne konsekwencje. Dotykają one niemal każdej sfery życia osoby uzależnionej oraz jej bliskich. Skutki te można podzielić na kilka głównych kategorii:

Kategoria	Przykładowe skutki
Finansowe	Utrata oszczędności, narastające zadłużenie, pożyczki, zastawianie majątku, bankructwo, problemy prawne związane z długami lub nielegalnym zdobywaniem pieniędzy.
Emocjonalne i psychiczne	Wysoki poziom stresu, lęk, ataki paniki, depresja, poczucie winy i wstydu, niska samoocena, wahania nastroju, bezsenność, myśli samobójcze.
Relacyjne i rodzinne	Konflikty z partnerem/partnerką i rodziną, kłamstwa, utrata zaufania, zaniedbywanie bliskich, rozpad związków, separacja, rozwód, izolacja społeczna.
Zdrowotne	Zaburzenia snu, bóle głowy, problemy z układem krążenia (nadciśnienie, zawały), problemy trawienne, osłabienie układu odpornościowego, zaniedbywanie higieny i zdrowia.
Społeczne i zawodowe	Spadek wydajności w pracy lub nauce, absencja, utrata pracy, problemy z prawem (kradzieże, oszustwa), utrata reputacji.

Konsekwencje te często narastają lawinowo. Jeden problem pociąga za sobą kolejne, tworząc błędne koło, z którego trudno się wyrwać bez pomocy.

Jak leczyć uzależnienie od hazardu? Metody terapii

Uzależnienie od hazardu jest chorobą. Jak każda choroba, wymaga profesjonalnego leczenia. Dobra wiadomość jest taka, że terapia może być skuteczna. Wyjście z nałogu jest możliwe, choć wymaga czasu, zaangażowania i wsparcia.

Leczenie uzależnienia od hazardu wymaga indywidualnego podejścia. Najczęściej stosowane metody to:

• Terapia poznawczo-behawioralna (CBT): Uważana za jedną z najskuteczniejszych metod. Pomaga zidentyfikować i zmienić destrukcyjne wzorce myślenia i zachowania związane z hazardem. Uczy radzenia sobie z pokusą gry i stresem.
• Terapia grupowa: Spotkania z innymi osobami zmagającymi się z tym samym problemem dają wsparcie. Pozwalają dzielić się doświadczeniami i uczyć od innych. Popularne są grupy wsparcia oparte na programie 12 kroków, takie jak Anonimowi Hazardziści (GA).
• Terapia indywidualna: Bezpośrednia praca z terapeutą pozwala dogłębnie przepracować przyczyny uzależnienia. Pomaga rozwijać zdrowe mechanizmy radzenia sobie.
• Terapia rodzinna: Uzależnienie dotyka całą rodzinę. Terapia rodzinna pomaga odbudować relacje, poprawić komunikację i stworzyć system wsparcia dla osoby uzależnionej.
• Leczenie farmakologiczne: Czasami stosuje się leki. Mogą one pomóc w leczeniu współwystępujących zaburzeń (np. depresji, lęku) lub w zmniejszeniu impulsywności. Farmakoterapia jest zazwyczaj uzupełnieniem psychoterapii.

Coraz popularniejsze stają się również formy terapii zdalnej. Należą do nich psychoterapia online, wideokonsultacje czy konsultacje telefoniczne. Ułatwiają one dostęp do pomocy osobom z mniejszych miejscowości lub mającym trudności z dotarciem do placówki.

Gdzie szukać pomocy? Ośrodki i specjaliści

Pierwszym krokiem do wyjścia z nałogu jest przyznanie się do problemu i poszukanie pomocy. Istnieje wiele miejsc, gdzie można uzyskać wsparcie. W Polsce działają specjalistyczne ośrodki leczenia uzależnień, poradnie zdrowia psychicznego oraz prywatne gabinety terapeutyczne.

Można skorzystać z ogólnopolskich infolinii pomocowych. Na przykład, infolinia 799 399 499 jest dostępna 7 dni w tygodniu. Specjaliści udzielą tam informacji i wskażą możliwe formy pomocy.

Profesjonalną pomoc oferują specjaliści tacy jak:

• Psychiatra: Lekarz specjalizujący się w diagnozowaniu i leczeniu zaburzeń psychicznych, w tym uzależnień. Może zalecić farmakoterapię.
• Psycholog: Specjalista zajmujący się diagnozą psychologiczną i udzielaniem wsparcia.
• Psychoterapeuta uzależnień: Certyfikowany specjalista prowadzący terapię osób uzależnionych i ich rodzin.

Wiele ośrodków oferuje kompleksową pomoc, obejmującą konsultacje, diagnozę, psychoterapię indywidualną i grupową. Przykłady takich miejsc w Polsce to Ośrodek Terapii Uzależnień „Świt” w Brodnicy Dolnej, Ośrodek Terapii Uzależnień ROKA na Kaszubach, Ośrodek Terapii Uzależnień Zagaje, Centrum Konsultacyjne AKMED w Warszawie, Egomocja Strefa Rozwoju Osobowości w Krakowie czy Centrum Dobrej Terapii w Krakowie i Brzeźnicy. Pomoc dostępna jest w wielu miastach, m.in. w Warszawie, Łodzi, Katowicach, Krakowie, Wrocławiu, Poznaniu, Gdańsku.

Warto poszukać informacji o placówkach stacjonarnych i ambulatoryjnych w swojej okolicy. Pomocne mogą być strony internetowe NFZ lub dedykowane portale o zdrowiu psychicznym.

• Skontaktuj się z wybranym ośrodkiem lub specjalistą.
• Umów się na pierwszą konsultację diagnostyczną.
• Nie bój się pytać o dostępne formy terapii i koszty.

Rola rodziny i bliskich we wsparciu hazardzisty

Wsparcie ze strony rodziny i przyjaciół jest niezwykle ważne w procesie zdrowienia osoby uzależnionej od hazardu. Bliscy często jako pierwsi zauważają problem. Ich reakcja może mieć duży wpływ na motywację hazardzisty do podjęcia leczenia.

Jak mądrze wspierać osobę uzależnioną?

• Rozmawiaj otwarcie, ale bez oskarżania: Wyraź swoje obawy i troskę. Skup się na konkretnych zachowaniach i ich konsekwencjach. Unikaj obwiniania i moralizowania.
• Zaproponuj pomoc: Pokaż, że nie jest sama z problemem. Zaproponuj wspólne poszukanie informacji o terapii lub towarzyszenie na pierwszej wizycie u specjalisty.
• Ustal granice: Nie pożyczaj pieniędzy na spłatę długów hazardowych. Nie ukrywaj problemu przed innymi. Takie działania to forma współuzależnienia, która utrudnia zdrowienie.
• Zadbaj o siebie: Życie z osobą uzależnioną jest trudne. Szukaj wsparcia dla siebie, np. w grupach dla rodzin osób uzależnionych (Gam-Anon) lub u terapeuty.
• Bądź cierpliwy: Proces leczenia jest długi i mogą zdarzyć się nawroty. Ważne jest konsekwentne wspieranie osoby w dążeniu do zmiany, ale bez przejmowania odpowiedzialności za jej życie.

Wsparcie rodziny jest nieocenione. Jednak to osoba uzależniona musi podjąć decyzję o leczeniu i wziąć odpowiedzialność za swoje zdrowienie. Bliscy mogą być ważnym motywatorem i oparciem na tej trudnej drodze.