Skierowanie do specjalisty 2025: Do kogo bez skierowania i jakie zmiany nas czekają?

Nadchodzące zmiany: Koniec ze skierowaniem do kolejnych specjalistów

Ministerstwo Zdrowia zapowiedziało istotne ułatwienia w dostępie do niektórych poradni specjalistycznych. Zastanawiasz się, od kiedy i do kogo dokładnie nie będzie już potrzebne skierowanie? Resort zdrowia planuje ważne zmiany w systemie opieki zdrowotnej. Do niektórych specjalistów skierowanie nie będzie już wymagane.

Obowiązek uzyskania skierowania zostanie zniesiony dla trzech kolejnych specjalistów. Nowa ustawa do listy lekarzy dostępnych bez skierowania dołączy: optometrystę, psychologa oraz lekarza medycyny sportowej. Te zmiany mają wejść w życie 1 kwietnia 2025 roku. Ogłoszenie przepisów zaplanowano na 21 marca 2025 roku. Zmiany zaczną obowiązywać 14 dni po ich ogłoszeniu.

Zniesienie skierowania do psychologa jest logicznym krokiem. Ministerstwo Zdrowia podkreśla, że podobne zasady obowiązują już w przypadku konsultacji psychiatrycznych. Wizyta u psychiatry również nie wymaga skierowania. Ułatwiony dostęp do poradni psychologicznych jest bardzo ważny. Może przyczynić się do wcześniejszego rozpoznawania problemów. Leczenie depresji, ataków paniki czy wypalenia zawodowego stanie się łatwiejsze.

Ministerstwo Zdrowia podkreśla, że podobne zasady obowiązują już w przypadku konsultacji psychiatrycznych.

Zmiana dotycząca lekarza medycyny sportowej również ma swoje uzasadnienie. Według resortu zdrowia, obowiązek uzyskania skierowania na wizytę w poradni medycyny sportowej nie ma uzasadnienia merytorycznego. Proponowana zmiana jest też związana z planowanym wprowadzeniem nowego świadczenia gwarantowanego. Chodzi o poradę optometrysty w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej.

• Łatwiejszy dostęp do psychologa może pomóc we wcześniejszym leczeniu problemów psychicznych.

Do jakich specjalistów obecnie nie potrzebujesz skierowania?

Już teraz możesz umówić się na wizytę do niektórych lekarzy specjalistów. Nie potrzebujesz do tego skierowania od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Dotyczy to wizyt finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Sprawdź aktualną listę specjalistów dostępnych bez skierowania.

Oto specjaliści, do których udasz się bez skierowania:

• Ginekolog i położnik
• Onkolog
• Psychiatra
• Wenerolog
• Dentysta (stomatolog)

Pamiętaj, że do tych lekarzy możesz zarejestrować się bezpośrednio. Nie musisz najpierw odwiedzać swojego lekarza rodzinnego.

Kto jeszcze jest zwolniony z obowiązku posiadania skierowania?

Nie tylko wizyty u wybranych specjalistów nie wymagają skierowania. Istnieją również określone grupy pacjentów oraz sytuacje zdrowotne. Uprawniają one do korzystania z ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS) bez skierowania. W Polsce wiele osób ma prawo do konsultacji poza kolejnością lub bez skierowania.

Możesz korzystać z leczenia specjalistycznego bez skierowania, jeśli cierpisz na niektóre choroby. Dotyczy to na przykład:

• Gruźlicy
• Zakażenia wirusem HIV
• Uzależnień (w zakresie lecznictwa odwykowego)

Ponadto, z obowiązku posiadania skierowania zwolnione są pewne grupy osób. Są to między innymi:

• Inwalidzi wojenni i wojskowi
• Kombatanci
• Osoby represjonowane
• Niewidomi cywilne ofiary działań wojennych
• Żołnierze i weterani (w zakresie urazów lub chorób nabytych podczas misji poza granicami państwa)
• Osoby do 18 roku życia z ciężkimi schorzeniami (na mocy ustawy "Za życiem")
• Kobiety w ciąży (w zakresie świadczeń związanych z ciążą)
• Osoby z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności
• Zasłużeni Honorowi Dawcy Krwi
• Działacze opozycji antykomunistycznej

Lista osób uprzywilejowanych budzi jednak pewne kontrowersje. Niektórzy uważają, że system przywilejów nie zawsze działa w praktyce.

Takie przywileje to taka sama fikcja, jak skierowanie pilne - nie skraca kolejki, bo 'wszyscy są pilni'.

Może jednak lepiej byłoby zająć się systemowo rozwiązaniem problemu, by nikt nie czekał miesiącami na konsultację lekarską?

Do jakich specjalistów nadal potrzebujesz skierowania?

Większość wizyt u lekarzy specjalistów w ramach NFZ nadal wymaga skierowania. Bez tego dokumentu nie zarejestrujesz się na wizytę. Skierowanie wystawia najczęściej lekarz POZ (rodzinny). Może je również wystawić inny lekarz udzielający świadczeń w ramach umowy z NFZ.

Oto przykładowa lista specjalizacji, do których skierowanie jest niezbędne:

• Alergolog
• Chirurg (ogólny, naczyniowy, dziecięcy itp.)
• Dermatolog
• Diabetolog
• Endokrynolog
• Gastrolog
• Genetyk
• Geriatra
• Hematolog
• Immunolog
• Kardiolog
• Laryngolog (otorynolaryngolog)
• Neurolog
• Okulista
• Ortopeda
• Proktolog
• Reumatolog
• Urolog

Aby skorzystać z porady tych specjalistów w ramach NFZ, musisz najpierw uzyskać skierowanie. Twój lekarz rodzinny oceni potrzebę konsultacji specjalistycznej.

Jak długo ważne jest skierowanie?

Otrzymałeś skierowanie do specjalisty, na badania lub rehabilitację? Musisz wiedzieć, jak długo jest ono ważne. Terminy ważności różnią się w zależności od rodzaju świadczenia. Od 8 stycznia 2021 roku skierowania są wystawiane głównie w postaci elektronicznej (e-skierowania). Znajdziesz je na swoim Internetowym Koncie Pacjenta (IKP) lub w aplikacji mojeIKP.

Ogólna zasada mówi, że skierowanie do poradni specjalistycznej jest ważne bezterminowo. Zachowuje ważność do czasu ustania przyczyny, z powodu której zostało wystawione. Jest ważne, dopóki istnieją przesłanki medyczne do diagnostyki lub leczenia. Skierowanie może jednak stracić ważność. Dzieje się tak, jeśli pacjent nie korzysta ze świadczeń przez ponad 2 lata od ostatniej wizyty związanej z tym skierowaniem.

Istnieją jednak wyjątki od tej reguły:

• Skierowanie do szpitala psychiatrycznego: Wygasa po 14 dniach od daty wystawienia.
• Skierowanie na leczenie uzdrowiskowe: Utrzymuje ważność przez 18 miesięcy od daty wystawienia.
• Skierowanie na rehabilitację leczniczą: Musisz zarejestrować je w zakładzie rehabilitacji w ciągu 30 dni od daty wystawienia. Niedotrzymanie tego terminu powoduje utratę ważności skierowania. Dotyczy to również skierowań na zabiegi fizjoterapeutyczne.

Pamiętaj o tych terminach, aby nie stracić możliwości skorzystania ze świadczeń.

Skierowanie na badania NFZ – kto może je wystawić?

Potrzebujesz wykonać badania diagnostyczne finansowane przez NFZ? Musisz wiedzieć, że nie każdy lekarz może wystawić na nie skierowanie. Zasady są jasno określone. Skierowanie na bezpłatne badania diagnostyczne może wydać tylko lekarz ubezpieczenia zdrowotnego.

Oznacza to, że skierowanie na badania w ramach NFZ może wystawić:

• Lekarz POZ (rodzinny)
• Lekarz specjalista udzielający świadczeń w ramach umowy z NFZ

Lekarz przyjmujący pacjentów wyłącznie w prywatnym gabinecie, bez umowy z NFZ, nie może wystawić skierowania na badania refundowane. Pamiętaj, że lekarz przyjmujący prywatnie może wystawić skierowanie na badania, ale będziesz musiał za nie zapłacić z własnej kieszeni.

Ważna informacja dotyczy rejestracji skierowania:

Ważne! Pacjent, który w tym roku rejestruje się do poradni specjalistycznej, ma obowiązek dostarczyć oryginał skierowania (o ile jest ono wymagane), nie później niż w terminie 14 dni roboczych od dnia dokonania wpisu na listę oczekujących, pod rygorem skreślenia z listy oczekujących.

Dotyczy to skierowań papierowych. W przypadku e-skierowania wystarczy podać kod dostępu i PESEL.

Wizyta prywatna a skierowanie na NFZ

Zastanawiasz się, czy lekarz podczas prywatnej wizyty może wystawić skierowanie na świadczenia refundowane przez NFZ? Odpowiedź zależy od rodzaju świadczenia. Lekarz przyjmujący prywatnie ma pewne uprawnienia, ale ograniczone w kontekście NFZ.

Co może lekarz na prywatnej wizycie?

• Skierowanie na badania: Może wystawić, ale pacjent musi za nie zapłacić. Lekarz prywatny nie wystawi skierowania na badania bezpłatne w ramach NFZ.
• Recepty: Może wystawić receptę, również na leki refundowane. Od 2015 roku prawo do wystawiania recept refundowanych nie jest powiązane z posiadaniem umowy z NFZ.
• Skierowanie do szpitala na NFZ: Tak, każdy lekarz (również przyjmujący prywatnie) może wystawić skierowanie na leczenie szpitalne w ramach NFZ, jeśli uzna to za konieczne.
• Zwolnienie lekarskie (L4): Może wystawić, ale tylko jeśli posiada upoważnienie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) do wystawiania zwolnień.

Podsumowując, jeśli potrzebujesz skierowania na bezpłatne badania diagnostyczne lub konsultację specjalistyczną w ramach NFZ, musisz udać się do lekarza, który ma podpisaną umowę z Funduszem.

Nocna i Świąteczna Opieka Zdrowotna – pomoc bez skierowania

Co zrobić, gdy potrzebujesz pilnej pomocy medycznej wieczorem, w nocy, w weekend lub święto? Możesz skorzystać z Nocnej i Świątecznej Opieki Zdrowotnej (NiŚOZ). Działa ona na innych zasadach niż przychodnie POZ. Co ważne, nie potrzebujesz do niej skierowania.

Placówki NiŚOZ są otwarte:

• Od poniedziałku do piątku w godzinach od 18:00 do 8:00 dnia następnego.
• Przez całą dobę w soboty, niedziele oraz dni ustawowo wolne od pracy.

Zasady korzystania z NiŚOZ są proste:

• Nie potrzebujesz skierowania.
• Nie musisz się wcześniej rejestrować.
• Nie obowiązuje rejonizacja – możesz zgłosić się do dowolnej placówki NiŚOZ, niezależnie od miejsca zamieszkania.
• Pomoc jest bezpłatna w ramach ubezpieczenia zdrowotnego w NFZ.

Prawo do darmowej opieki medycznej w ramach NFZ obejmuje również dni wolne od pracy. Dotyczy to także sytuacji, gdy jesteś poza miejscem swojego zamieszkania.

Pacjent otrzyma pomoc w każdej placówce Nocnej i Świątecznej Opieki Zdrowotnej, również poza miejscem zamieszkania.

Aby skorzystać z pomocy medycznej w weekend i w święta wystarczy, że pacjent zgłosi się do dowolnej, najbliższej miejsca zamieszkania lub pobytu, placówki nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej.

NiŚOZ udziela pomocy w razie nagłego zachorowania lub pogorszenia stanu zdrowia, gdy przychodnie POZ są nieczynne.

Pytania i odpowiedzi

Masz dodatkowe pytania dotyczące skierowań do specjalistów? Zebraliśmy najczęstsze wątpliwości pacjentów.